Neretwa jest najdłuższą rzeką znajdującą ujście w Adriatyku. Liczy 218 km i swój początek ma na przełęczy Gredelja u stóp góry Lebrsnik. Źródło rzeki jest na terenie Bośni, ale meandrując wśród skał zatacza też koła wśród gór Chorwacji. Niedaleko ujścia Neretwa tworzy rozległą deltę, 12 odnóg wpada do Adriatyku uprzednio nanosząc osady i sprawiając, że są to najbardziej żyzne tereny w kraju. Nad brzegami Neretwy od wieków kwitło osadnictwo, podróżując wzdłuż brzegu rzeki podziwiać można nie tylko krajobrazy, ale też miasta o długiej i często burzliwej historii, takie jak Opuzen, Vid, Metković, Čapljina, Potoci, Jablanica czy Mostar.
Położenie i dojazd
Źródła Neretvy są w Górach Dynarskich, na zachodzie Bośni i Hercegowiny. Dolny bieg rzeki to już teren Chorwackiej Dalmacji. Przy ujściu rzeki, między Dubrownikiem a Splitem leży ostania osada na szlaku Neretwy, chorwackie Ploce. Doliną biegnie ważny szlak komunikacyjny, z Dubrownika do Mostaru. Dojechać w pobliże rzeki można kierując się na Riwierę Makarską. Miejscowości pomiędzy odnogami rzeki i tuż przy jej ujściu odwiedzić można jadąc drogą M2, E65. Do Makarskiej jest 80 km, a do Medrugorje 50 km.
Historia i zabytki
Osady i miasta powstawały nad rzeką już w czasach starożytnych, mimo że tereny te narażone były na powodzie. Pierwszymi osadnikami byli Ilirowie, następnie tereny te zajęli Grecy, a po nich Rzymianie. Średniowiecze w delcie Neretvy to czas piratów. Organizują oni wyprawy zarówno w głąb lądu, jak i prowadzą rozboje na morzu. Piratów pacyfikuje król Petar Kresimir IV. W ciągu wieków okolice Neretvy znajdowały się pod rządami Wenecjan, Turków, Bośniaków, Austriaków, by ostatecznie znaleźć się na terenie Chorwacji a w górnym biegu rzeki Bośni i Hercegowiny. Okoliczne miejscowości obfitują w zabytki. Leżący na południu Dubrownik ma zabudowę unikalna na skale światową i wiele zabytków zachowanych w doskonałym stanie. Najsłynniejsze to Klasztor Franciszkanów, klasztor Klarysek i Dominikanów, wszystkie w stylu gotyckim, zbudowane w średniowieczu, renesansowy kościół św. Zbawiciela, barokowy św. Błażeja. Jednakże nie trzeba udawać się poza deltę rzeki, by zobaczyć pozostałości po dawnych mieszkańcach tych terenów. W miejscowości Vid jest Muzeum Archeologiczne z eksponatami znalezionymi bezpośrednio wokół Neretvy.
Atrakcje i aktywność sportowa
Delta rzeki jest obszarem niezwykle bogatym pod względem przyrodniczym. Na bagnistych terenach swoje miejsca lęgowe ma wiele gatunków ptaków wodnych, a w rzece mieszka wiele ryb. Można tu z powodzeniem wędkować, albo podglądać ptaki. Dzięki melioracjom powstały sztuczne jeziora i żeglowne kanały, a na położonych między nimi wyspach uprawiane są ciepłolubne owoce i warzywa. Osoby lubiące sport chętnie spróbują zapewne kitesurfingu. Ujście Neretvy do Adriatyku uchodzi za najlepsze miejsce do uprawiania tego sportu. Wiele biur podróży oferuje specjalne turnusy, na których można nauczyć się pływania na desce ze spadochronem albo windsurfingu. Nawet w małych miasteczkach są też korty tenisowe, np. w Klek, boiska do gier zespołowych i często hale sportowe. Młodzież lubi zatrzymywać się w Makarskiej, leżącej na północ od ujścia Neretvy. W mieście działają liczne dyskoteki, bary i kluby nocne. Wielbiciele zabytków i tutejszej architektury odwiedzić powinni położony na południe od ujścia rzeki Dubrownik. Miasto dostarczy atrakcji na co najmniej kilka dni, stare miasto zachowało średniowieczny układ urbanistyczny. Podziwiać można liczne kościoły, klasztory i inne zabytkowe budowle są utrzymane w doskonałym stanie.
Plaże
Okoliczne plaże uchodzą za najpiękniejsze w całej Dalmacji, w Omis znane są Velika plaža (km długości) i plaża Slavinj. Bezpośrednio w delcie leżą natomiast miejscowości i plaże znane z doskonałych warunków do windsurfingu, są to Klek z kortami tenisowymi i mini polem golfowym, ciche Blace, i słynne z pięknych plaż Duboka, Repic, Radalj i Komarna.
Proponowane wycieczki
Jedną z atrakcji oferowanych turystom przez mieszkańców tych okolic jest wycieczka po Neretvie. Autobus wyrusza z Orebicia do Opuzen, a tam na turystów czeka przesiadka do łodzi. Są to specjalne, tradycyjne łodzie skonstruowane specjalnie do pływania po wąskich kanałach i przewożenia zbiorów z pól. Obecnie służą też za łódki wycieczkowe i w większości napędzane są silnikami. Klucząc kanałami i odnogami rzeki podziwiać można unikalną przyrodę, zarówno dziką, nieujarzmiona naturalną roślinność jak i ukryte wśród wodnych korytarzy poletka uprawne, na których stoją budynki gospodarcze i kapliczki ku czci świętych. W delcie jest aż osiem jezior, na dnie jednego z nich znajduje się zatopione miasto Narona. Zniszczyło je trzęsienie ziemi. Eksponaty, po dziś dzień wydobywane przez nurków podziwiać można w miejscowym muzeum, w osadzie Vid, oraz w Splicie. Po kąpieli na turystów czeka wyśmienity obiad złożony z potraw z ryb, pieczonego mięsa i oczywiście lokalnych owoców i warzyw. W Vid są też ruiny Augusteum, gdzie obejrzeć można 17 marmurowych rzeźb naturalnej wielkości oraz stanowiska archeologiczne. Koniecznie trzeba też odwiedzić Dubrownik z doskonale zachowaną średniowieczną zabudową.
